Dzięki konkursowi Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych „Wspieranie działań archiwalnych” w Konwencie Bonifratrów p.w. św. Floriana w Zebrzydowicach przeprowadzono konserwację trzech rękopisów oprawnych oraz planu drenowania gruntów obszaru dworskiego w Zebrzydowicach
Projekt dotyczył kompleksowej konserwacji czterech obiektów: kroniki klasztornej z lat 1827–1923, dwóch ksiąg kasowych z pierwszej połowy XVII w. oraz planu drenowania gruntów obszaru dworskiego w Zebrzydowicach z początków XX w.
Na skutek długotrwałego przechowywania w nieodpowiednich warunkach klimatycznych archiwalia znajdowały się w bardzo złym stanie. Spośród szesnastowiecznych ksiąg kasowych jedynie jedna posiadała fragmentarycznie zachowaną oprawę. Wszystkie obiekty poddano konserwacji kompleksowej polegającej na kąpieli, czyszczeniu, odkwaszeniu, uzupełnieniu ubytków masą papierową, a w przypadku ksiąg kasowych również wykonaniu nowych opraw.
Kronika klasztorna (sygn. AKBZ 4) przed konserwacją, fot. Konwent Bonifratrów p.w. św. Floriana w Zebrzydowicach.
Kronika klasztorna sygn. AKBZ 4 po konserwacji, fot. Konwent Bonifratrów p.w. św. Floriana w Zebrzydowicach.
Powstały w 1901 roku plan drenowania gruntów uprawnych, których właścicielem był w tamtym czasie zebrzydowicki konwent bonifratrów, pierwotnie miał wymiary ok. 77,5 x 63,5 cm. Na planie wiernie odzwierciedlono ukształtowanie terenu, planowaną sieć drenów oraz kolektorów zbiorczych wraz z podaniem przekrojów poszczególnych elementów systemu.
Plan drenowania gruntów obszaru dworskiego Zebrzydowice (sygn. AKBZ 158) przed konserwacją, fot. Konwent Bonifratrów p.w. św. Floriana w Zebrzydowicach.
Plan drenowania gruntów obszaru dworskiego Zebrzydowice (sygn. AKBZ 158) po konserwacji, fot. Konwent Bonifratrów p.w. św. Floriana w Zebrzydowicach.
Dokument był intensywnie eksploatowany i przechowywany w formie wielokrotnie złożonej do formatu ok. B5. Spowodowało to prawdopodobnie jego zniszczenie na powstałych zagięciach (wykruszenie kwaśnego papieru odspojonego od płótna). Częściowo zniszczony plan został następnie pocięty na 16 kwater, obejmujących niezniszczone fragmenty mapy. Do czasów obecnych zachowało się 15 z nich. W ramach realizacji projektu poszczególne kwatery zostały poddane konserwacji, a następnie scalone. Brakujące fragmenty uzupełniono masą papierową i naklejono na nowe płótno. Plan przechowywany jest w specjalnie wykonanej tece.
Wnętrze księgi kasowej (AKBZ 37). Karty przed i po kąpieli, fot. Konwent Bonifratrów p.w. św. Floriana w Zebrzydowicach.
Poddane konserwacji obiekty udostępniane są w archiwum konwentu. Dzięki realizacji projektu mogą one zostać udostępnione badaczom, a tym samym stać się elementem obiegu naukowego. Zostaną również wykorzystane w czasie lekcji archiwalnych oraz licznych prelekcji dla osób zwiedzających klasztor.
___
„Wspieranie działań archiwalnych” to konkurs dotacyjny organizowany przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych od 2016 r. ze środków przekazywanych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jego celem jest udzielenie wsparcia podmiotom wytwarzającym i gromadzącym materiały archiwalne wchodzące w skład ewidencjonowanego niepaństwowego zasobu archiwalnego. Przyznawane środki pozwalają na realizację projektów z zakresu opracowywania, udostępniania i zabezpieczania materiałów archiwalnych. O przyznanie dotacji Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych ubiegać się mogą m.in. fundacje, stowarzyszenia oraz instytucje kościelne i religijne.
W ramach przeprowadzonych edycji konkursów w latach 2016-2019 dotację otrzymało blisko 100 beneficjentów. Łączna wysokość przekazanych środków wynosi obecnie prawie 4 mln zł.
