Archiwum Narodowe w Krakowie Oddział w Nowym Sączu

22 czerwca 2023 r. uroczyście otworzyliśmy nową siedzibę Archiwum Narodowego w Krakowie Oddział w Nowym Sączu.  Na uwagę zasługuje forma architektoniczna budynku – masywna czarna bryła w nowoczesny sposób koreluje z otaczającą przestrzenią i budynkami stanowiąc elegancką dominantę w przestrzeni.

Nowosądecki Oddział Archiwum Narodowego w Krakowie powstał w 1950 r. jako Oddział Powiatowy w Nowym Sączu Archiwum Państwowego w Krakowie. Oddział do początku borykał się z problemami lokalowymi. Zmianie ulegał zarówno zasięg działania instytucji, jak i jej siedziba. Pod poprzedni adres w Nowym Sączu przy ul. Jagiellońskiej Oddział przeniósł się w 2019 r. Przygotowania do budowy nowej siedziby dla nowosądeckiego oddziału, która pozwoliłaby na dalszy, spokojny rozwój jednostki, rozpoczęły się w 2018 r. Dzięki współpracy z władzami samorządowymi Archiwum pozyskało z zasobu Skarbu Państwa nową nieruchomość pod budowę przy ul. 29 Listopada 12.

Inwestycja jest finansowana ze środków budżetowych, będących w dyspozycji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Łączny koszt inwestycji, wraz z wyposażeniem obiektu to 38 229 172 zł. Projekt budynku wykonała firma Pracownie Konserwacji Zabytków „Arkona” Sp. z o.o. Inwestorem zastępczym była firma ECM Group Polska SA. Roboty budowlane wykonała firma Skanska S.A.

Ekologiczny i dostępny obiekt

Z uwagi na kształt nieruchomości budynek w Nowym Sączu przyjął formę wydłużonego prostopadłościanu, zwróconego bokiem do drogi publicznej. Obiekt jest dwukondygnacyjny, z przeszkloną na dole strefą biurową od strony ulicy i pozbawionym otworów segmentem magazynowym w głębi działki, zajmującym ok. 2/3 całej bryły.

Budynek posiada inteligentny system zarządzania – BMS (building management system). Strefa magazynowa jest tzw. „budynkiem pasywnym”, który przy minimalnym nakładzie energii jest w stanie zapewnić wewnątrz stabilność warunków klimatycznych (efekt „termosu”). Budynek jest w dużym stopniu ekologiczny. Decyduje o tym przede wszystkim niezależne od miejskiej sieci źródło ciepła i chłodu, którym jest głównie gruntowa pompa ciepła, połączona z siecią kilkudziesięciu 100-metrowych odwiertów głębinowych na działce. Cześć energii elektrycznej produkują panele fotowoltaiczne umieszczone na dachu. To drugi tego typu budynek w sieci archiwalnej po otwartym w 2020 roku obiekcie w Krakowie.

W strefie publicznej znajdują się: sala konferencyjna, czytelnia, sala wystawowa, sale do zajęć edukacyjnych, pomieszczenia do pracy z aktami, pracownia digitalizacji oraz przestronny hall. W nowym gmachu realizowane mogą być przedsięwzięcia kulturalne na potrzeby lokalnej społeczności.

Archiwalny skarbiec Małopolski

Cały obiekt liczy 2 538,70 m² powierzchni użytkowej, z kubaturą równą 15 735,08 m³.

Magazyny po zamontowaniu regałów przesuwnych mogą pomieścić ok. 9 500 metrów bieżących akt. Przechowywane tam będą wszystkie materiały archiwalne wytworzone w ziemi sądeckiej oraz na Podhalu. Aby zabezpieczyć je na wypadek szczególnych zagrożeń, część magazynowa wyposażona jest w nowoczesny system automatycznego gaszenia mgłą wodną.

Obiekt w Nowym Sączu i oddany już do użytku budynek w Krakowie rozwiązują w perspektywie jednego pokolenia problem przestrzeni magazynowej na papierowe materiały archiwalne w województwie małopolskim.