– Zabezpieczony zbiór zawiera m.in.: korespondencję, materiały dotyczące majątków ziemskich np. Raszków, Łopatyńce, Olszanka Wołoska (w tym inwentarz tej wsi z 1801 r.), wypisy z ksiąg grodzkich województwa bracławskiego, dokumenty sądowe m.in. z Winnicy, Kamieńca Podolskiego, dokumenty dotyczące spraw z kapitułą kamieniecką i tamtejszych kościołów – mówi kierowniczka projektu Monika Agopsowicz. – Archiwalia są w większości w języku polskim, część – w języku rosyjskim. Zbiór ten stanowi prawdopodobnie fragment dawnego archiwum prywatnego lub innego, o czym świadczą sygnatury fascykuł.
Karty nigdy wcześniej nie były udostępniane. Nie pozwalał na to stan zbioru. Rękopisy nosiły ślady licznych i rozległych zniszczeń. Silnej degradacji uległo m.in. papierowe podłoże. Papier kart był tak kruchy, że jakiekolwiek manipulowanie obiektem mogło spowodować dalsze zniszczenia mechaniczne. Dodatkowo włókna papieru zaczęły pękać i karty w wielu miejscach uległy wykruszeniu. W wyniku zalania lub zawilgocenia kart doszło również do bardzo silnego rozwoju grzybów pleśniowych. Papier był także zakurzony, pożółkły, poszarzały i pokryty grubą warstwą zabrudzeń. W wyniku licznych zniszczeń powstały braki w znacznych fragmentach kart, wiele z nich jest też już dzisiaj nieczytelnych.
Podstawowym założeniem konserwacji było przeprowadzenie niezbędnych zabiegów, które powstrzymałyby dalszą destrukcję archiwaliów i umożliwiłyby zapoznanie się z rękopisami. Prace wykonywała specjalistka w dziedzinie konserwacji papieru Hanna Machaj. Zabiegi obejmowały:
- przeprowadzenie badań mikrobiologicznych i zdezynfekowanie zbioru,
- rozdzielenie kart archiwaliów, które uległy sklejeniu,
- usunięcie warstw pleśni i innych zanieczyszczeń z powierzchni kart,
- opakowanie dokumentów w bezkwasowe obwoluty ochronne, na podkładkach i w zbiorczych pudłach zabezpieczających.
W wyniku przeprowadzonych prac zabezpieczono zbiór przed dalszymi zniszczeniami mikrobiologicznymi i uszkodzeniami mechanicznymi. Konserwacja zabezpieczająca umożliwiła także odczytanie rękopisów i wpłynęła na poprawę ich wartości estetycznej.
Dzięki przeprowadzonym pracom archiwalia będą mogły zostać zewidencjonowane, zdigitalizowane i udostępnione w serwisie Szukaj w Archiwach. W przyszłości Fundacja planuje również dalsze prace konserwatorskie.
—
Konkurs dotacyjny pn. „Wspieranie działań archiwalnych” organizowany jest przez Archiwa Państwowe od 2016 r. ze środków przekazywanych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jego celem jest wsparcie podmiotów, które wytwarzają i gromadzą materiały archiwalne wchodzące w skład ewidencjonowanego niepaństwowego zasobu archiwalnego. Przyznawane środki pozwalają na realizację projektów z zakresu opracowywania, udostępniania i zabezpieczania materiałów archiwalnych. O przyznanie dotacji Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych ubiegać się mogą m.in. fundacje, stowarzyszenia oraz instytucje kościelne i religijne.
W ramach przeprowadzonych edycji konkursów w latach 2016-2021 dofinansowano 120 projektów. Łączna wysokość przekazanych środków wynosi obecnie ponad 5,6 mln zł.
Obecnie trwa nabór w tegorocznej edycji konkursu. Zobacz, jak wziąć udział.
