Aktualności

Konserwacja korespondencji Archiwum Archidiecezji Warmińskiej

W Archiwum Archidiecezji Warmińskiej wykonano konserwację ośmiu ksiąg z korespondencją z XVII i XVIII wieku. Projekt został zrealizowany w ramach konkursu Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych „Wspieranie działań archiwalnych”

22 Kwietnia 2022
Odnowione karty księgi widoczne z boku

W Archiwum Archidiecezji Warmińskiej wykonano konserwację ośmiu ksiąg z korespondencją z XVII i XVIII wieku. Projekt został zrealizowany w ramach konkursu Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych „Wspieranie działań archiwalnych”

Konserwacji poddana została korespondencja kierowana do Warmińskiej Kapituły Katedralnej we Fromborku w latach 1698–1740 oraz inne listy z lat 1712-1721. Księgi zostały zabezpieczone przed dalszą dewastacją i umieszczone w odpowiednich pudłach.

Dzięki realizacji projektu wyjątkowy zbiór dokumentów, będący świadectwem swoich czasów, został zabezpieczony dla przyszłych pokoleń. Znów mogą z nich korzystać naukowcy różnych dziedzin – historycy, językoznawcy, literaturoznawcy, epistolografowie, badacze pieczęci i znaków notarialnych. Studiujący korespondencję będą mogli w znaczący sposób poszerzyć swoją wiedzę o dziejach Warmii, Prus Książęcych (potem Królestwa Prus) i Królewskich, a nawet szerzej – Rzeczypospolitej Obojga Narodów i ówczesnej Europy. Zbiór może posłużyć również do przeprowadzenia zajęć i lekcji edukacyjnych dla studentów (szczególnie archiwistyki i historii) i młodzieży szkolnej. Korespondencja, zwłaszcza prowadzona z polskim dworem królewskim, jest też doskonałym materiałem do prezentacji na wystawach.

Dopiero po przeprowadzonej konserwacji możliwe jest dokładne zbadanie treści listów. Wśród nich znajdują się m.in.:

  • liczne pisma dotyczące płacenia kontrybucji i innych danin na utrzymanie wojska (w tym okresie toczyła się III wojna północna, w której wojska szwedzkie zaatakowały Polskę i dokonały wielkich spustoszeń na Warmii),
  • listy sygnowane przez króla Augusta II,
  • pisma referendarzy koronnych i kanclerzy oraz marszałka generalnego ziem pruskich,
  • list generała Poczt Pruskich (czyli poczmistrza polskiej poczty królewskiej) z Gdańska, Wawrzyńca de Sardy,
  • listy burgrabiów fromborskiego i pieniężeńskiego (z pieczęcią miasta Pieniężna),
  • korespondencja kanonika fromborskiego Ludwika Fantoniego juniora, który uchodził za doskonałego znawcę prawa kanonicznego i w latach 1697–1737 przebywał w Rzymie, gdzie bronił praw Warmii – jej niezależności i specyficznego statusu w ówczesnej Rzeczypospolitej,
  • korespondencja biskupa Krzysztofa Jana Andrzeja Szembeka, który pełnił najpierw urząd ordynariusza diecezji chełmskiej (1713–1719), potem przemyskiej i od 1724 r. warmińskiej.

Listy zostały sporządzone na różnych rodzajach papieru i zawierają wiele znaków wodnych. Przy wielu z nich zachowały się pieczęcie lakowe i opłatkowe. Są zatem niezwykle cennym skarbem spuścizny intelektualnej i kulturowej Warmii, niepowtarzalnym w treści i formie.

Prace nad projektem konserwacji prowadzili konserwator papieru Monika Bogacz-Walska, ks. prof. Andrzej Kopiczko (dyrektor Archiwum) oraz koordynatorka Maria Dzieciątek.


Konkurs dotacyjny pn. „Wspieranie działań archiwalnych” organizowany jest przez Archiwa Państwowe od 2016 r. ze środków przekazywanych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jego celem jest wsparcie podmiotów, które wytwarzają i gromadzą materiały archiwalne wchodzące w skład ewidencjonowanego niepaństwowego zasobu archiwalnego. Przyznawane środki pozwalają na realizację projektów z zakresu opracowywania, udostępniania i zabezpieczania materiałów archiwalnych. O przyznanie dotacji Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych ubiegać się mogą m.in. fundacje, stowarzyszenia oraz instytucje kościelne i religijne.

W ramach przeprowadzonych edycji konkursów w latach 2016-2021 dofinansowano 120 projektów. Łączna wysokość przekazanych środków wynosi obecnie ponad 5,6 mln zł.

Obecnie trwa nabór w tegorocznej edycji konkursu. Zobacz, jak wziąć udział.