Digitalizacja
Digitalizacja zbiorów archiwalnych prowadzona przez archiwa państwowe uwzględnia oczekiwania różnych grup użytkowników: historyków, nauczycieli, uczniów i studentów, osób poszukujących informacji w celach urzędowych, a także hobbystycznie zajmujących się badaniem historii Polski, dziejów swojej rodziny czy miejscowości.
Procesowi digitalizacji poddawane są w szczególności księgi metrykalne i akty stanu cywilnego (stwierdzające fakt urodzin, zawarcia małżeństwa, zgonu), dokumenty podmiotów administracji publicznej, archiwa rodzinno-majątkowe. Dokumenty te stanowią bogate źródło informacji na temat historii Polski w różnorodnych aspektach: społeczno-kulturowym, politycznym, gospodarczym oraz wymiarach: międzynarodowym, krajowym, regionalnym i lokalnym.
W latach 2012-2016 archiwa państwowe prowadziły prace nad digitalizacją zasobu - we własnym zakresie, wykorzystując infrastrukturę do digitalizacji będącą w ich dyspozycji oraz w formie usługi zamawianej u zewnętrznego wykonawcy - w ramach:
- Programu digitalizacji materiałów archiwalnych z zasobu archiwów polskich i zagranicznych, opracowanego w 2012 r. przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych oraz konkursu Digitalizacja 2016, dofinansowanego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
- Wieloletniego Programu Rządowego KULTURA+ Priorytet Digitalizacja, prowadzonego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a także
- we współpracy z muzeami, bibliotekami i organizacjami społecznymi.
W latach 2012-2016 archiwa państwowe wykonały ponad 63 mln kopii cyfrowych dokumentów archiwalnych.
Tylko w 2016 r. powstało ponad 9,8 mln cyfrowych kopii materiałów archiwalnych.
W 2016 r. w ramach Programu digitalizacji materiałów archiwalnych 22 archiwa państwowe pozyskały ponad 1,4 mln skanów z 351 zespołów (18 121 j.a.).
W ramach konkursu Digitalizacja 2016 digitalizację zbiorów przeprowadziło 14 archiwów państwowych: AGAD, NAC oraz archiwa w Bydgoszczy, Katowicach, Lesznie, Lublinie, Łodzi, Opolu, Piotrkowie Trybunalskim, Poznaniu, Przemyślu, Szczecinie, Toruniu i Zielonej Górze. Zasób archiwów państwowych zwiększył się o kolejne 740 tys. kopii cyfrowych (20 830 j.a.). Dotacje objęły także wydatki związane z zakupem nośników pamięci masowej i przygotowaniem akt do digitalizacji, w tym ich konserwację i wprowadzenie ewidencji do elektronicznych baz danych.
W ramach tzw. działań własnych oraz we współpracy z innymi organizacjami m.in. towarzystwami genealogicznymi, stowarzyszeniami oraz fundacjami archiwa państwowe powiększyły zasób cyfrowy o 7,7 mln skanów (wykonanych z 1 555 zespołów, 132 640 j.a.).
Pracownia digitalizacji w Archiwum Państwowym w Zielonej Górze
DOKUMENTY DOSTĘPNE ON-LINE
Zdigitalizowane zbiory archiwów państwowych są sukcesywnie zamieszczane w Internecie. Obecnie dostępne są: w serwisie szukajwarchiwach.pl, którym administruje Narodowe Archiwum Cyfrowe i który docelowo prezentować ma zasoby wszystkich archiwów państwowych na stronach internetowych archiwów państwowych stronach instytucji współpracujących z archiwami państwowymi
W kwietniu 2017 r. serwis szukajwarchiwach.pl oferował ponad 23 mln cyfrowych kopii materiałów archiwalnych.
Oprócz aktów stanu cywilnego i ksiąg metrykalnych z tysięcy miejscowości w Polsce oraz ewidencji mieszkańców (m.in. Krakowa, Poznania i Łodzi) czy archiwów rodowych, które stanowią cenne źródło informacji do badań nad historią rodzinną, w serwisie można zapoznać się m.in. z aktami miast, dokumentami Rządu RP na uchodźstwie, Biura Odbudowy Stolicy, Rozgłośni Polskiej „Radia Wolna Europa”, dotyczącymi hitlerowskich obozów koncentracyjnych i łódzkiego getta. W serwisie znajdują się także dokumenty rodziny Zamoyskich z lat 1800-1942 pochodzące ze zbiorów Muzeum Zamoyskich w Kozłówce, akta przedwojennych poselstw polskich z zasobu Archiwum Instytutu Hoovera oraz archiwalia z terenów parafii ormiańsko-katolickich na Kresach Wschodnich z zasobu Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich.
Założeniem serwisu szukajwarchiwach.pl jest jego pełna dostępność i otwartość; korzystanie z niego jest bezpłatne i nie wymaga logowania. Kopie dokumentów, o ile nie zastrzeżono inaczej w opisach lub na samych kopiach cyfrowych, mogą być w dowolny sposób wykorzystywane.
Z serwisu codziennie korzysta ok. 5 tys. osób. Najwięcej odbiorców pojawiło się w ostatnich kilku latach, gdy liczba skanów znacznie powiększyła się (z 5 mln na początku 2013 r. do ponad 23 mln w roku 2017). W miarę uzupełniania serwisu rośnie także liczba i długość sesji. Najwięcej użytkowników pochodzi z Polski (73%), Niemiec (13,6 %), Stanów Zjednoczonych, Francji i Wielkiej Brytanii
Cyfrowe kopie materiałów archiwalnych z zasobu archiwów państwowych dostępne są także na stronach internetowych archiwów państwowych:
Archiwum Głównego Akt Dawnych (kopie cyfrowe akt Metryki Koronnej, Rady Stanu Królestwa Polskiego, Centralnych Władz Wyznaniowych Królestwa Polskiego oraz kopie cyfrowe akt metrykalnych tzw. zabużańskich z lat 1590-1911, powstałych na terenach położonych na wschód od dzisiejszej granicy Polski)
Archiwum Państwowego w Olsztynie (kopie cyfrowe akt stanu cywilnego i instytucji wyznaniowych, komitetów gminnych PZPR)
Archiwum Państwowego w Przemyślu (kopie cyfrowe akt stanu cywilnego, archiwum Biskupstwa Greckokatolickiego w Przemyślu)
Archiwum Państwowego w Szczecinie (kopie akt oddziałów powiatowych państwowych urzędów repatriacyjnych oraz sądów obwodowych)
Narodowego Archiwum Cyfrowego - ponad 200 tys. fotografii ukazujących życie społeczne, polityczne, gospodarcze i kulturalne od początku XX w. po czasy współczesne: www.audiovis.nac.gov.pl
a także:
· www.genealogiawarchiwach.pl - źródła genealogiczne mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego
· www.archiwaprzelomu.pl
· www.genealodzy.pl
· http://mbc.malopolska.pl
· www.mtg-malopolska.org.pl
· http://pbc.biaman.pl/dlibra
· www.sbc.org.pl
· www.warszawa1939.pl
· www.wegrow.com.pl
· www.wbc.poznan.pl
Czytaj także:
Dokumenty do badań nad historią przodków w internecie
Badania genealogiczne stanowią obecnie najczęstszy cel poszukiwań prowadzonych w archiwach państwowych, przed naukowym, własnościowym i socjalnym. Jak pokazują statystyki uwzględniające obszary badawcze i zainteresowania użytkowników zbiorów archiwalnych, liczba osób zarówno w kraju, jak i zza granicy, chcących poznać historię swoich przodków, systematycznie rośnie. Z tego względu archiwa w pierwszej kolejności digitalizują i udostępniają w Internecie księgi metrykalne i akty stanu cywilnego, tworzą również indeksy ułatwiające odszukanie danego dokumentu. Więcej
